‘Logopedie laat Alex’ zelfvertrouwen enorm groeien.’

Elke maand vind je op schisiservaringen.nl een blog van Jannie Bijlsma. Dit keer over logopedie.

Doordat Alex gehoorproblemen had, liep hij een spraakachterstand op. Alhoewel hij na het plaatsten van buisjes iedere keer een sprong in zijn spraakontwikkeling maakte, haalde hij zijn achterstand niet in. Met een schisis is spreken sowieso veel moeilijker om goed aan te leren, laat staan wanneer je de helft van de tijd vrijwel niets hoort.

Verzoek om logopedie

Bij de derde controle bij het spreekuur Communicatieve stoornissen bij kinderen (CSK) verzocht ik om logopedie. Alhoewel Alex pas drie jaar was, was wel al merkbaar dat hij hulp nodig had bij het goed leren praten. Hij was moeilijk te verstaan. Er ontbraken nog veel letters in zijn spraak, waardoor het soms een heel gepuzzel was om te begrijpen wat hij zei. Vaak begreep ik nog wel wat Alex bedoelde, maar voor anderen was dat echt een uitdaging.

Gelukkig werd Alex niet boos of ongeduldig als hij niet begrepen werd. Hij was zelf erg creatief om duidelijk te maken wat hij wilde zeggen. Zo gebruikte hij zelfbedachte gebarentaal, sleepte hij je mee om aan te wijzen wat hij bedoelde of bleef hij heel geduldig herhalen. Soms bleef hij onbegrepen, maar accepteerde hij dat zonder dat hij daar last van leek te hebben.

Het team kon zich gelukkig in mijn wens vinden.

De eerste consulten

De logopediste waar we naartoe gaan is niet specifiek verbonden aan het schisisteam. Karin is een jonge meid, maar ze heeft absoluut genoeg kennis en ervaring! Tijdens de eerste consulten nam ze een test af om te beoordelen waar het in de taalontwikkeling bij Alex haperde. Ook keek ze in zijn mond om te kunnen zien hoe de schisis loopt. Aan de hand hiervan bepaalde ze hoe ze Alex klanken zou gaan aanleren. Voor sommige letters heeft hij net een andere techniekje nodig doordat zijn gehemelte niet standaard is, bij Alex loopt dit bijvoorbeeld smal en hoog. Een lip van kinderen met schisis kan ook minder soepel zijn door het littekenweefsel. Ondanks zijn jonge leeftijd werkte Alex gewillig mee aan de onderzoeken. Hij vond het allemaal reuze interessant!

Afwijkend mondgedrag

Alex zijn klanken zijn helder en niet overmatig nasaal. Hier zijn we natuurlijk ontzettend blij mee.
Zijn velumfunctie – afsluiten van mond-, neus- en keelholte tijdens onder meer het spreken – was voldoende. Er was sprake van afwijkend mondgedrag. Alex ademde niet goed door zijn neus, terwijl de neus voldoende doorgankelijk was. Afwijkend mondgedrag kan problemen veroorzaken in de kaakstand of dat van kiezen en tanden. Het veroorzaakt problemen met articuleren en verhoogt de kans op oorproblemen. Alhoewel zijn lip- en tongbewegingen voldoende waren, was zijn tongbeweging wel ongecoördineerd.

Moeilijke letters

De klanken die Alex produceerde, maakte hij vooral achterin zijn mond. Backing wordt dat genoemd. Klanken die niet achterin de mond horen, maakte hij daar wel. Schijnbaar werkt dat voor hem makkelijker, maar het maakt hem onverstaanbaar. Alhoewel de K veelal een moeilijke letter voor kinderen is, kon Alex de K juist goed uitspreken! En hij gebruikte deze letter ook om de voor hem moeilijke letters te vervangen, zoals de T, N, S, D, F en V. Hij moest nu de klanken leren te maken waar ze horen. Dat aanleren gaat door middel van een woordje met een letter die hij goed kent, zoals de K en een moeilijke klankletter zoals de I. Hij moet het verschil tussen de letters zien en horen en daarna aanleren. Dit vergt veel oefening met Karin, maar ook thuis. Het kost Alex de nodige energie.

De oefeningen

Behalve dat hij letters leert, krijgt hij oefeningen voor zijn tong- en mondmotoriek. Zo moest hij leren door zijn neus te blazen met het doel deze functioneel te gebruiken. Ook moest hij oefeningen doen met zijn tong zodat hij hier meer controle over kreeg. Stuk voor stuk zijn het leuke oefeningen. Wie wil nou niet een wedstrijdje snoepveter eten met je handen op je rug!

Inmiddels is Alex driekwart jaar in behandeling. Hij gaat iedere woensdag naar Karin en meestal heeft hij daar ook echt zin in. Er worden allerlei leuke spelletjes bedacht om het oefenen leuk te houden. Oefeningen waarbij hij ook zijn energie krijt kan, zoals van woordje naar woordje springen.

Het verschil valt al op!

Alex doet hard zijn best, met resultaat. Hij is al echt beter te verstaan. Wij zien dat hij veel meer controle over zijn tong heeft gekregen. Hij verbetert ondertussen ook zelfstandig de klanken waar hij niet op oefent. Momenteel werkt hij heel hard aan de letter T. Een ontzettende moeilijke letter voor Alex. Hij beseft dat ook. Dat maakt hem wel onzeker, wat ervoor zorgt dat hij bij logopedie moeizamer de opdrachten uitvoert. Gelukkig is Karin heel creatief om hem enthousiast te houden. Wanneer hij dan zelf merkt dat hij de klank wel degelijk kan maken, zie je hem ook groeien!

Zelfvertrouwen

Het is ontzettend fijn Alex te zien groeien in zijn spraak. Hij is veel meer gaan praten en durft dit ook te doen tegen mensen die hij niet kent. Hij merkt dat mensen hem beter begrijpen en dit laat zijn zelfvertrouwen groeien. Tegenwoordig kletst hij ons de oren van het hoofd. En dat begint dat al om 7.00 uur ’s ochtends… Er zijn nog steeds momenten waarop ik hem niet goed versta, maar Alex blijft daar beheerst en creatief mee omgaan.

Werk aan jezelf als je iets wilt bereiken

Het is weer een stapje verder in het hele schisistraject van Alex. En alhoewel we er echt nog lang niet zijn, geeft het wel weer een bevestiging: ‘het komt allemaal wel goed met ons mannetje’. Alex leert dat je aan jezelf moet werken wil je iets bereiken. Dat niet alles vanzelf gaat. Hij leert veel meer dan alleen de taal… En dat is mooi meegenomen in zijn ontwikkeling, ondanks dat ik hem natuurlijk zo anders had gegund.